واکسیانسیون نوزاد،فواید و برنامه زمانی آن

واکسن نوزاد، فوایدش برای بچه چیست؟

حتما شما هم دیده اید که به کودکی واکسن می زنند این صحنه دیدنش برای هر کسی ناخوشایند است مخصوصا برای پدر و مادر، اصولا پدر و مادر به دلیل عشق و علاقه ای که به فرزندشان دارند از تماشای این صحنه آزرده خاطر می شوند. اما برنامه واکسیناسیون به منظور پیشگیری از بیماریهای خطرناک تهیه شده است و مهمترین بخش تامین سلامت کودک را تشکیل می دهد.

بعضی از این بیماریها (نظیر فلج اطفال و دیفتری) صذ سال پیش از این بسیار شایعتر بودند ولی امروزه بعلت انجام واکسیناسیون بندرت دیده می شوند. مرکز مبارزه با بیماریها در هر کشور بسته به سطح ایمنی عمومی و بیماریهای خطرناک شایع برنامه واکسیناسیون خاصی را برای کودکان و بزرگسالان تنظیم می کند.1
 

دلیل زیاد بودن تعداد واکسن های نوزاد چیست؟

هیچ مادری از دیدن تزریق واکسن یا دادن دارو به نوزاد خود خوشش نمی آید، اما هدف از تزریق واکسن نوزاد محافظت کردن از بدن او در برابر بیماری های خطرناک است و بسیاری از مردم واکسن را مهمترین بخش کنترل سلامتی نوزاد می دانند، برخی از بیماریها (مثل فلج اطفال و دیفتری ) صد سال قبل شایع تر بودند، ولی امروزه در نتیجۀ اقدامات مصون سازی توسط واکسن ، کمتر مشاهده می شوند.2
 

چگونگی عملکرد واکسن‌ها

ایمن‌سازی‌ در برابر برخی از بیماری‌ها از طریق‌ واکسن‌هایی انجام می‌شود که از نسخۀ ضعیف‌ یا کشته‌شدۀ باکتری یا ویروس‌هایی که باعث یک بیماری خاص می‌شوند،‌ ساخته شده‌اند.

وقتی این ویروس‌ها و باکتری‌های تغییریافته به بدن کودک تزریق شود یا به صورت خوراکی مصرف شود، ‌سیستم ایمنی کودک حمله‌ای را شروع می‌کند که بدن را تحریک به تولید پادتن آن می‌کند.

این پادتن‌ها در بدن کودک فعال باقی می‌مانند تا در صورت لزوم آمادۀ مبارزه با بیماری واقعی باشند. برای مثال‌ اگر سیاه‌سرفه در محل زندگی شما شیوع پیدا کند،‌ کودکی که واکسن ‌آن را زده است، بسیار کمتر از کودکان واکسینه‌نشده، احتمال ابتلا به این بیماری را دارد.

اگر فرزند شما از زمان‌بندی واکسیناسیون خود با توجه به سنی که دارد عقب است، ‌باید حتماً از پزشک کودک در مورد رسیدن به زمان مناسب تزریق آن سؤال کنید.3
 

قبل از تزریق واکسن کودک

•  کودک را در آغوش بگیرید.
 
• کمک کنید کودک واکسن را چیز خوبی ببیند. هرگز کودک را با آمپول تهدید نکنید و نگویید « اگر کار بد انجام بدی میبرم بهت آمپول میزنم.» به جای آن به کودک یادآوری کنید که واکسن می‌تواند او را سالم نگهدارد.
 
• جدول واکسیناسیون کودک را همراه‌تان داشته باشید تا اطلاعات جدید را در آن وارد کنید.
 
• یک بسته اسباب بازی یا عروسک و یک پتو که معمولا فرزندتان همراه دارد را با خود ببرید.1
 

برنامه واکسیناسیون نوزاد به چه ترتیبی است؟

مصون سازی توسط واکسن نوزاد طی سال اول بعد از تولد به قرار زیر است:
 

واکسن دی تی اِی پی برای نوزاد

واکسن دی تی ای، بدن نوزاد را در برابر دیفتری، کزاز، و سیاه سرفه محافظت می کند و دارای پنج وعده است: در ٢، ٤، و٦ ماهگی و مابین ٤ الی ٦ سالگی.
 

واکسن آنفلوآنزای نوزاد

واکسن آنفولانرای نوزاد ، بدن نوزاد را علیه ویروس آنفلوآنزا، که ممکن است به عفونتهای تنفسی و سینه پهلو منجر شود، محافظت می کند. برای نوزادان ٦ ماهه تا ۱٨ ساله هر سال یک وعده طی فصل مخصوص آنفلوآنزا (پاییز و زمستان) توصیه می شود، کودکان کمتر از ۹ سال که برای اولین بار است که واکسن آنفلوآنزا به آنها تزریق می شود، در اولین سال واکسیناسیون به دو وعده واکسن نیاز دارند که با فاصله زمانی یک ماه از همدیگر به آنها تزریق می شود.
 

واکسن اچ بی وی (هپاتیت بی) برای نوزاد

واکسن هپاتیت بی بر علیه ویروس هپاتیت بی که به کبد آسیب می رساند، بدن را محافظت می کند، شامل سه وعده است: هنگام تولد، بین ۱ الی ٢ ماهگی و بین ٦ الی ۱٨ ماهگی.
 

واکسن اچ آی بی (آنفلوآنزای هموفیلوس باکتری نوع بی)

این واکسن بدن را از ابتلا به مننژیت ، عفونت خون، سینه پهلو و التهاب دریچۀ نای محافظت می کند، شامل ٤ وعده است: ٢، ٤، و ٦ ماهگی و مابین ۱٢ و ۱۵ ماهگی.

واکسن پی سی وی (نیوموکوکوس) نوزاد

این واکسن از بدن در برابر ابتلا به سینه پهلوی باکتریایی (نوع رایج بیماری ریوی) مننژیت، و عفونتهای گوش محافظت می کند. شامل ٤ وعده است: ٢، ٤، و ٦ ماهگی، و مابین ۱٢ و ۱۵ ماهگی.
 

فلج اطفال (آی پی وی یا ویروس غیرفعال شدۀ فلج اطفال)

واکسن فلج اطفال از بدن در برابر فلج اطفال، که ممکن است به فلج شدن یا مرگ منجر شود محافظت می کند. شامل ٤ وعده است: در ٢ و ٤ ماهگی، مابین ٦ الی ۱٨ ماهگی، و مابین ٤ الی ٦ سالگی.
 

واکسن روتاویروس نوزاد

این واکسن از بدن در مقابل روتاویروس، که منجر به اسهال شدید، استفراغ، تب، و از دست رفتن آب بدن می شود، محافظت می کند، برخلاف بقیه واکسن ها، نوعی مایع است که از طریق دهان به نوزاد خورانده می شود، شامل سه وعده است: در ٢، ٤، و٦ ماهگی.
 

واکسن های توصیه شده برای خردسالان بالاتر از ۱ سال عبارتند از

واریسلا (برای آبله مرغان)، ام ام آر (برای سرخک، اوریون، و سرخجه) و هپاتیت نوع اِی .2
 

نکاتی درباره واکسیناسیون

* در موارد استثنایی ممکن است تزریق واکسن به کودک مجاز نباشد، مانند اختلال در سیستم ایمنی که در این حالت با تشخیص پزشک یا واکسن تزریق نمی شود و یا واکسن مخصوص تزریق می شود.

* بعد از تزریق واکسن برخی کودکان ممکن است تب کنند و یا ناراحت گردند.

* در مورد نوزادان نارس و وزن کمتر از 2 کیلوگرم، برنامه واکسن هپاتیت B باید در چهار نوبت: بدو تولد، یک ماهگی، دو ماهگی و شش ماهگی انجام گیرد.

* بعد از سن 14 تا 16 سالگی، هر 10 سال باید واکسن دیفتری، کزاز ویژه بزرگسالان تزریق شود.1
 

نکاتی برای راهنمایی مادران برای کاهش درد واکسیناسیون نوزادان

در ادامه این مقاله، 6 روش موثر برای چگونگی از بین بردن درد در هنگام عکس العمل نشان دادن بدن نوزادان به تزریق انواع واکسن ها ارائه شده است، که خواندن آن ها برای کنترل موقعیت بدنی هر نوزادی بسیار مفید خواهد بود. این راه کارها عبارتند از:
 

1. فراهم نمودن وضعیت آرامش بخش در خانه، برای نوزاد واکسینه شده

که بدن اکثر بچه ها، چند ساعت بعد ار تزریق واکسن، تحریک می شود. این کودکان با واکنش های شدید به این حالت، موقعیت کسل کننده ای را در داخل خانه ایجاد کرده و حتی در برخی موارد ممکن است این احساس عصبی را به افراد اطراف خود هم انتقال دهند.

در چنین وضعیتی، شما به عنوان مادر یک نوزاد باید با برنامه ریزی دقیق و انجام برخی کارها، قبل از واکسینه کردن نوزاد خود، آرامش را در منزلتان برقرار کنید.

شما می توانید در چنین مواقعی درجه حرارت اتاق کود را پایین آورده و با پوشاندن لباس های گشاد مطمئن شوید که فرزندتان به راحتی تنفس کرده و در شرایط نسبتا آرامی قرار دارد.
 

2. در آغوش نگه داشتن نوزاد واکسینه شده توسط مادر

به عنوان مادر یک نوزاد کوچک به یاد داشته باشید که ماندن بیشتر مادر در نزدیکی کودک واکسینه شده خود و یا نگه داشتن بیشتر او در آغوش والدین می تواند به آرام نگه داشتن وضعیت بدنی نوزاد کمک کند.

همچنین، یادتان باشد که برای آزامش بیشتر، مادران باید سعی کنند تا بازوی واکسینه شده نوزاد را در دستان خود نگه دارند، تا او نتواند با انجام دادن حرکات اضافی و یا تماس دادن بازوی خود به محل تزریق، آن ناحیه را به درد آورد. در نهایت، لازم است بدانید که در روز اول واکسیناسیون، دردهای بدن هر کودکی بسیار ناراحت کننده خواهد بود.
 

3. دقت بیشتر مادران در تغذیه نوزادان واکسینه شده

در واقع، نوزادانی که عمل واکسیناسیون بر روی بدن آن ها انجام می گیرد، بر اثر گریه کردن زیاد، کمتر شیر می خورند. کارشناسان تغذیه نوزادان معتقدند که دلیل بروز این حالت در بدن هر نوزادی این است که کودکان در «لحظه» زندگی می کنند و حالت آزردگی در آن ها می تواند به سرعت بر روند تغذیه این موجودات تاثیر گذاشته و برنامه غذایی آن ها کاملا را تغییر دهد. اما، مادران باید فراموش نکنند که تغذیه کودک بلافاصله پس از انجام عمل واکسیناسیون می تواند به کاهش درد در بدن او کمک کند. 
 

4. استفاده از کمپرس آب سرد در نقطه تزریق واکسن در بدن نوزادان

یکی دیگر از راه های موثر برای تسکین درد بدن نوزادان پس از انجام عمل واکسیناسیون، فراهم نمودن یک لیف حمام تمیز که با آب سرد خیس شده و قرار دادن آن در محل ترزیق واکسن خواهد بود.

به عنوان یک مادر جوان و بی تجربه به یاد داشته باشید که این کار به کاهش درد و از بین بردن حالت حساسیت به لمس محل تزریق در بدن نوزادان کمک زیادی خواهد کرد.

اما، یادتان باشد که اگر در چنین شرایطی، اوضاع بعد از گذشتن 24 ساعت باز هم بهبود نیافت، شما باید کودک خود را نزد یک پزشک متخصص اطفال ببرید و وضعیت موجود را همراه با او مورد بررسی قرار دهید. 
 

5. سعی کنید با بازی کردن، حواس نوزاد خود را پرت کنید

به عنوان مادر یک نوزاد کوچک به یاد داشته باشید که یکی از بهترین راه ها برای کمک به آرام شدن کودک پس از انجام واکسیناسیون، بازی کردن با او و پرت نمودن حواس کودک است.

در چنین مواردی، به عنوان والدین یک نوزاد واکسینه شده سعی کنید تا با خریدن هدیه ای جدید و یا یک اسباب بازی نو، توجه فرزندتان را از محل انجام واکسینایون منحرف نمایید.

همچنین، می توانید تعویض کردن زود به زود کانال های تلویزیون را هم برای منحرف نمودن ذهن کودک خود از واکنش نشان دادن به درد واکسن، امتحان کنید.
 

6. استفاده از قدرت شکر برای از بین بردن درد پس از واکسیناسیون در بدن نوزادان

جالب است بدانید که استفاده از شکر و یک محلول شیرین می تواند تحمل نوزادان واکسینه شده را بالا برده و بهتر از مصرف دارو به این موجودان کوچک کمک کند.

در واقع، استفاده از شکر و یک محلول شیرین می تواند به آسانی شدت درد را در ارتباط با عمل واکسیناسیون در بدن نوزادان کاهش دهد.

فراموش نکنید که استفاده از فوت و فن خوراندن محلول شیرین به خصوص برای بچه های زیر شش ماه بسیار مفید خواهد بود.

برای این کار، شما می توانید کودک خود را قبل از واکسینه کردن با مقداری آب قند شیرین تغذیه نمایید و یا با کمک گرفتن از شیب پستانک آب قند را به خورد او بدهید.

از آن جایی که در اغلب موارد، نوزادان ممکن است مدتی پس از واکسینه شدن همچنان گریه کنند، پس باید به عنوان یک مادر جوان و بی تجربه به خاطر داشته باشید که در چنین مواقعی نوزاد شما نیاز خواهند داشت تا توسط شما و پدرش، بیشتر مورد نوازش قرار گرفته و لحظات آرامش بخش زیادی را به همراه شما پشت سر بگذارد.

همچنین، به یاد داشته باشید که نگرانی بیش از حد والدین در دوران واکسینه کردن نوزادشان، نقش عمده ای در افزایش پریشانی و بی قراری کودک ایفا می کند.

پس، به عنوان یک پدر و مادر جوان سعی کنید تا در هنگام ترزیق واکسن به کودکتان، آرامش خود را حفظ کرده و ذهن خود را به جای اهمیت دادن به درد موقت کودک خود بر احساسات او تمرکز دهید.2

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.mamanam.com
3.www.madarsho.com